Historia głagolicy w Chorwacji i innych krajach bałkańskich
Chorwacja jest jedynym państwem, w którym zachował się pierwszy alfabet słowiański, wyparty przez późniejszą cyrylicę w XII w. również z pozostałych obszarów Słowiańszczyzny (Bułgarii, Serbii, Bośni, Macedonii). Jest również jedynym krajem, w którym używano równocześnie trzech alfabetów: głagolicy, cyrylicy i łacinki. W historii języka zjawisko to określa się mianem trójalfabetyczności (tzw. tropismenost). Głagolica w Chorwacji jest alfabetem dwóch różnych języków: liturgicznego cerkiewnego i narodowego starochorwackiego. W swej pierwotnej funkcji głagolica przetrwała tu do XX w. Pierwszym okresem ideologizacji języka jest zabranie autorstwa głagolicy św. Cyrylowi i nadanie go św. Hieronimowi-Chorwatowi. Symboliczną, ale jakże doniosłą rolę odgrywa głagolica – pismo wyłącznie chorwackie – rozpowszechnione zarówno już w języku starochorwackim, jak i poza liturgią w obrządku słowiańskim języka starochorwackiego, co wyjaśnia jej długą obecność, mimo iż funkcję komunikacyjną przejęła łacinka. W Chorwacji słowo „język” było używane także w znaczeniu „naród”:
I zagarnąwszy całą Grecję i Bułgarię, Bośnię i Albanię naparli (Turcy) na język chorwacki
posyłając zastępy wielkie. Wówczas zaś poczęli rabować wszystkie ziemie chorwackie.
Idea głagolityzmu jako ruchu o charakterze narodowym została w sposób najpełniejszy ujęta w jednym z dramatów S. Mileticia Tomislav, którego centralną postacią jest Grgur, biskup Ninu. Bohater ten został przedstawiony jako najwyższy zwierzchnik kościelnej organizacji państwa. Uważał on, że język cerkiewnosłowiański jest czymś najświętszym dla narodu chorwackiego, ponieważ w tymże języku modli się naród. Spór o głagolicę oraz język cerkiewny przemienił się w walkę o sprawę narodową. Grgur w dziele tym zostaje przedstawiony jako obrońca niepodległości Chorwacji.
Krzewienie kultury języka chorwackiego – alfabet głagolicki
W ostatnich latach powstał ruch mający na celu reaktywację tradycji alfabetu głagolickiego. Znany jest on w Chorwacji jako neogłagolityzm. Działalność tę prowadzi przede wszystkim Towarzystwo Przyjaciół Głagolicy założone 22 lutego 1993 r. Zakres działalności Towarzystwa:
- organizowanie comiesięcznych naukowych wykładów poświęconych głagolicy,
- wygłaszanie prelekcji w szkołach, bibliotekach i muzeach,
- nauczanie głagolicy na kursach,
- przygotowywanie audycji radiowych i telewizyjnych,
- organizowanie wystaw dla uczczenia rocznic związanych z wydarzeniami w historii głagolicy.
Tłumaczenia przysięgłe języka chorwackiego a wakacje w Chorwacji
Więcej informacji o języku chorwackim oraz o pozostałych językach bałkańskich znajdziesz w innych naszych artykułach blogowych niebawem. Będziemy tam też pisać o współczesnych tłumaczeniach z języka chorwackiego na język polski oraz z języka polskiego na język chorwacki; głównie o tłumaczeniach przysięgłych. Zapotrzebowanie na tłumaczenia przysięgłe chorwacko-polskie występuje przede wszystkim wśród osób prywatnych w związku z popularną destynacją wakacyjnych eskapad wielu Polaków do atrakcyjnej turystycznie i przyrodniczo, przyjemnie ciepłej Chorwacji, oddalonej od południa Polski o zaledwie 1 000 km. Z pewnością warto odwiedzić tam średniowieczne miasta Dubrovnik (perłę Adriatyku), Split czy Trogir, wpisane na listę Światowego Dziedzictwa Unesco. Obiekty przyrodnicze i historyczne z tej listy praktycznie zawsze dostarczą zapierających dech w piersiach doznań poznawczych.