Pewnie każdy z nas nieraz narzekał bądź wręcz klął na fakt, że nic nie rozumie z instrukcji obsługi lub też nie potrafi w niej sprawnie i szybko odnaleźć potrzebnych informacji.
Tłumaczenie podręcznika użytkownika z intuicyjną obsługą
Tak, to odwieczna zmora użytkowników! Podręcznik użytkownika często jest napisany językiem niezrozumiałym, zawiłym, pogmatwanym i jest niewystarczająco ilustrowany. Drugi wariant to sytuacja, gdy instrukcja obsługi jest opasła jak wielka kniga (słowo pochodzące z j. rosyjskiego oznaczające książkę) i „dokopać się” do interesujących nas informacji wręcz graniczy z cudem. A wcale tak być nie musi! Wystarczy, że osoba pisząca i formułująca instrukcję obsługi lub tłumacz techniczny przekładający treść instrukcji z języka obcego na język polski spróbuje wczuć się w sytuację Użytkownika urządzenia bądź maszyny. Po prostu gdy sam postawi się pod drugiej stronie lustra, jak „Alicja w Krainie Czarów”, będzie bardziej uważny i empatyczny w swej pracy tak, aby podręcznik użytkownika był użyteczny i pomocny Użytkownikom tych produktów. Podsumowując, chodzi o to, by tłumaczenie instrukcji użytkownika było napisane językiem intuicyjnym, by obsługa maszyny bądź urządzenia była prosta i szybka.
Prostota języka tłumaczenia instrukcji obsługi
Co zatem można uczynić, by opracowanie od zera lub tłumaczenie instrukcji obsługi z obcego języka na język polski było przejrzyste graficznie i zrozumiałe? Po pierwsze trzeba sobie zadać pytanie, jaka jest grupa docelowa (osób), które najprawdopodobniej będą korzystały z danego urządzenia lub danej maszyny. Jeśli to będzie telewizor lub pralka, lodówka czy żelazko do prasowania (sprzęt AGD), nie ma problemu, gdyż to urządzenia, z których skorzysta nieomal każdy w swoim gospodarstwie domowym. Język instrukcji powinien być wówczas prosty, niewyrafinowany, zawierający jak najmniej technicznych pojęć, by był zrozumiały dla szerokiej rzeszy przeciętnych Użytkowników. Jeśli to jednak będzie bardziej wyspecjalizowane urządzenie, np. aparatura medyczna (np. monitor pacjenta, defibrylator, pulsoksymetr etc.) lub naukowo-badawcza (np. autoklaw, spektrometr mas, wirówka do probówek typu Eppendorf, zestaw do elektroforezy białek Schaggera-von-Jagowa itd.), formułowaniem bądź tłumaczeniem instrukcji obsługi powinien zająć się specjalista, operujący fachowym słownictwem, np. lekarz bądź biolog molekularny czy chemik. Tutaj język instrukcji będzie obfitował w specjalistyczną dla danej branży terminologię.
Tłumacz techniczny instrukcji użytkownika – interpretator tekstu
Co dodatkowo ważne – najlepiej, aby osoba formułująca treść instrukcji obsługi bądź tłumacząca ją np. z języka angielskiego na język polski miała dostęp do danego urządzenia i potrafiła je sama obsługiwać. Nie zawsze jest to możliwe, gdyż tłumacz zewnętrzny nie otrzyma od zleceniodawcy np. lasera holmowego, który ma spore gabaryty i jest drogim sprzętem, a przekazanie zlecenia często odbywa się po prostu przez Internet. Jednak tłumacz techniczny mógł w swojej praktyce spotkać się już wcześniej z podobnym urządzeniem, dzięki czemu może wykorzystać tę wiedzę. W innych przypadkach firma zlecająca ma zawsze technika, który obsługuje urządzenie i może sprawdzić zgodność instrukcji z funkcjonalnością danego sprzętu elektronicznego. Praca dobrego, błyskotliwego i zaangażowanego tłumacza technicznego zaawansowanej aparatury medycznej lub naukowo-badawczej sprowadza się również do tego, że tłumacz techniczny staje się bardziej interpretatorem niż kopistą. Nie przekłada tekstu słowo w słowo, lecz dzięki swojej interdyscyplinarnej wiedzy (np. medycyna, elektronika, fizyka, chemia) próbuje zrozumieć i poprawnie zinterpretować treść oraz funkcje urządzenia w języku obcym. Nierzadko bowiem zdarza się, że producentem aparatury jest firma chińska lub koreańska, a treści instrukcji obsługi formułowane w języku angielskim w tych krajach (lub tam tłumaczone z ojczystego na angielski) bardzo odbiegają merytoryką oraz warstwą językową od prawdziwej angielszczyzny. Naprawdę wielu rzeczy trzeba się wręcz domyślać polegając na znajomości podobnych urządzeń i swojej wiedzy. Wtedy tłumaczenie jest znacznie lepsze od oryginału. Do tego należy starać się dążyć, by instrukcja spełniała swoją funkcję.
Obróbka grafiki tłumaczonych plików – odwzorowanie graficzne dokumentów źródłowych
W istocie tłumaczenie podręcznika użytkownika często nierozerwalnie związane jest z obróbką grafiki, gdyż dokumenty przeznaczone do tłumaczenia, które dostarcza zagraniczny producent urządzenia, są zamknięte do edycji pod postacią plików pdf (wyjątek może stanowić sytuacja, gdy wykonawca tłumaczenia, np. biuro tłumaczeń specjalistycznych, posiada płatny program Acrobat Reader Professional umożliwiający edycję plików pdf). Z tego względu dobry grafik komputerowy powinien najpierw przekonwertować treść wraz z grafiką do pliku MS Word komercyjnymi, specjalistycznymi programami (nie darmowym OCR-em, co groziłoby otrzymaniem pliku z wieloma błędami, tzw. „sieczki”), a następnie ręcznie poprawić błędy programu tak, by obiekty graficzne (mapy bitowe) były rozdzielone od tekstu, który będzie podlegał edycji. Często wiąże się to z „wyciągnięciem” tekstu z obrazów, z którymi został on wcześniej scalony w plikach pdf.
Tworzenie i testy czytelności instrukcji obsługi
Tworzenie czy tłumaczenie instrukcji obsługi to z pewnością zadanie dla osób skrupulatnych, z zacięciem technicznym, wyobraźnią wizualną oraz szeroką wiedzą. Z pewnością profesjonalna instrukcja obsługi, zanim zostanie wydrukowana lub skopiowana w wielu egzemplarzach, najpierw powinna przejść przez ręce kliku tzw. testerów, czyli potencjalnych przyszłych użytkowników, którzy wychwycą błędy i miejsca niezrozumiałe bądź niejednoznaczne, aby po pierwsze łatwo można było się poruszać po kartach instrukcji, tzn. szybko znaleźć odpowiedź na nurtujące użytkownika pytanie, a po drugie obsługiwać urządzenie w sposób prawidłowy i mniej męczyć się podczas czytania.