W zakresie modyfikacji manuskryptów prac naukowych w celu ich publikacji, względnie samego zatwierdzenia przez recenzentów, można rozróżnić kilka poziomów ingerencji w tekst. Ze zmianami ulepszającymi jakość treści prac naukowych wiąże się kilka pojęć. W poniższym wpisie chcielibyśmy przybliżyć różnice znaczeniowe tychże terminów, mniej lub bardziej subtelne.
Korekta językowa pracy naukowej, proofreading
Korekta tekstu pracy naukowej w języku angielskim dokonywana jest przez natywnego Anglosasa. Polega ona na usunięciu usterek lingwistycznych z tekstu, takich jak m. in.: błędy gramatyczne, ortograficzne, literowe, interpunkcyjne oraz stylistyczne. Kompleksowa korekta tekstu angielskiego manuskryptu pracy naukowej przez native speakera opiera się na analizie tekstu napisanego przez naukowca w języku angielskim. Z uwagi na fakt, iż tekst w języku angielskim stanowi jedyne odniesienie do warstwy znaczeniowej, mogą zaistnieć takie okoliczności, że native speaker nie w każdym zdaniu domyśli się, co autor miał na myśli. W komentarzu może jedynie wskazać urywający się wątek zdania bądź brak związku przyczynowo-skutkowego pomiędzy kwestiami poruszanymi w sąsiednich zdaniach, wskazać, gdzie występuje fragment wyjęty z kontekstu lub napisać, że fragment jest niejasny (ang. unclear). Korektor tekstu pracy naukowej nie ingeruje w warstwę merytoryczną treści. Korekta tłumaczenia nie implikuje odniesienia się do tekstu źródłowego. Korektor jedynie bada poprawność językową tekstu wynikowego przetłumaczonej pracy naukowej. Korekta językowa native speakera zwie się również proofreadingiem. Używane powszechnie przez polskich naukowców pojęcie „proofreading” stanowi zapożyczenie z języka angielskiego. Przebiło się do języka polskiego jako kalka językowa.
Weryfikacja tłumaczenia pracy naukowej na język angielski
Zadaniem korektora języka angielskiego nie jest porównanie wierności tłumaczenia tekstu z języka polskiego. To zajęcie dla weryfikatora. Weryfikacja tłumaczenia bowiem tym różni się od korekty tłumaczenia, że w przypadku weryfikacji mamy do czynienia z analizą porównawczą treści w dwóch językach. Weryfikator sprawdza, czy wersja angielska – niczym lustrzane odbicie – spójnie i precyzyjnie oddaje sens znaczeniowy tekstu pierwowzoru w języku polskim. Dokonuje również korekty językowej tekstu wynikowego, np. korekty tłumaczenia artykułu naukowego na język angielski.
Redakcja tłumaczenia pracy naukowej
Korekta merytoryczna manuskryptu pracy naukowej lub tłumaczenia pracy z języka polskiego odnosi się do kolejnego pojęcia zwanego redakcją. Ogólnie rzecz ujmując, redakcja tekstu polega na skorygowaniu go zarówno pod względem językowym, jak i merytorycznym. Stanowi niejako pogłębioną korektą native speakera języka angielskiego, jednocześnie będącego fachowcem w dziedzinie, o której traktuje konkretny tekst. Redakcja tłumaczenia może również dotyczyć ingerencji w warstwę formalną, np. gdy wymagane jest dostosowanie treści przyszłej publikacji do wytycznych danego czasopisma bądź wydawnictwa naukowego.
Parafrazowanie tekstu pracy naukowej w j. angielskim
Parafrazowanie to zapisanie tej samej treści innymi słowami, przy pomocy synonimów oraz odmiennej składni. Tego rodzaju przeformułowanie tekstu pracy naukowej może okazać się potrzebne, gdy autor pracy chciałby uniknąć autoplagiatu bądź plagiatu, wkleiwszy np. w swój artykuł naukowy fragmenty opublikowanych prac innych badaczy lub swoich poprzednich doniesień naukowych. Profesjonalne parafrazowanie tekstu w języku angielskim wymaga od wykonawcy polotu językowego, wyczucia różnic i subtelności językowych oraz doskonałej precyzji słowa. Czasem oprócz parafrazowania tekstu naukowego potrzebne jest skrócenie go o najmniej istotne dane bądź nadmiarowe słowa będące jedynie ozdobnikami nie wnoszącymi nowych informacji. Dzieje się tak często w przypadku, gdy docelowo tekst manuskryptu lub tłumaczenia publikacji naukowej ma być kompaktowy, aby jego długość, wyrażona liczbą słów, wpisała się w ramy wyznaczone przez wydawcę.
Postedycja tłumaczenia pracy naukowej
Kolejnym pojęciem dotyczącym poprawiania tłumaczeń prac naukowych jest postedycja. Przedrostek „post-” wszedł do języka polskiego przez język angielski, który z kolei czerpał inspirację językową z łaciny. Przedrostek ten oznacza nie mniej, nie więcej, tylko tyle co „po”, tj. coś pojawiającego się w następstwie zakończenia pewnej czynności, tutaj „edycji tekstu”. Tak rozumiana edycja tekstu jest tłumaczeniem maszynowym, wykonanym przez wyspecjalizowane programy stworzone w oparciu o doświadczenie profesjonalnych tłumaczy języka angielskiego (bazy tłumaczeniowe, kompletne wzorce zatwierdzonych tłumaczeń) oraz unikalny algorytm stworzony z wykorzystaniem sztucznej inteligencji (AI). Zatem w przypadku maszynowego tłumaczenia pracy naukowej postedycja sprowadzi się do poprawy tłumaczenia pracy naukowej z języka polskiego na język angielski po maszynie. Postedycja jest rodzajem weryfikacji tłumaczenia, tyle że tłumaczenia maszynowego. Weryfikatorem w tym przypadku jest człowiek, żywy tłumacz tekstów naukowych, wychwytujący nieścisłości znaczeniowe, braki oraz inne błędy tłumaczenia automatycznego.
Rodzaje tekstów prac naukowych przeznaczonych do poprawy
Wyróżnić można kilka typów prac naukowych w języku angielskim, na które biuro tłumaczeń Best Text otrzymuje zamówienia w wyżej wymienionym obszarze usług. Są nimi:
- praca licencjacka,
- praca magisterska,
- praca doktorska (rozprawa doktorska),
- autoreferat habilitacyjny lub profesorski,
- studium przypadku medycznego,
- artykuł naukowy (praca przeglądowa lub eksperymentalna),
- abstrakt (zajawka artykułu naukowego),
- streszczenie (pracy magisterskiej, doktorskiej lub książki),
- publikacja książkowa w języku angielskim, np. rozdział podręcznika akademickiego, monografia.
Jak widać na powyższych przykładach proofreading, redakcja, weryfikacja, parafrazowanie czy postedycja to pojęcia z jednej grupy, określające modyfikacje wprowadzane do tekstu, lecz o mniej lub bardziej odmiennym znaczeniu.